مقدمه: دو روش رادیوگرافی شامل پانورامیک (Panoramic) و رادیوگرافی مقطع نگاری رایانه ای با اشعه ی مخروطی (Cone beam computed tomography یا CBCT) در رادیولوژی دندانی کاربرد فراوانی دارد. در این مطالعه، میانگین دز ایجاد شده در سطح (Dose-area product یا DAP) در این دو روش برای دو گروه سنی بزرگسالان و کودکان سنین 10-5 سال مقایسه شد. روش ها: در این مطالعه ی تجربی، اطلاعات 251 بیمار در 7 سیستم تصویربرداری پانورامیک و یک سیستم تصویربرداری CBCT در مراکز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی (استان یزد) مورد بررسی قرار گرفت. برای هر بیمار، اطلاعاتی شامل DAP و سایر متغیرهای اسکن در دو گروه سنی قید شده، ارزیابی گردید. یافته ها: میانگین مقدار DAP به دست آمده در آزمون های پانورامیک و CBCT در گروه سنی بزرگسالان به ترتیب برابر 47/6 ± 22/91 و 96/8 ± 80/934 میلی گری/سانتی متر مربع بود. این مقدار در گروه سنی کودکان 10-5 سال به ترتیب 5/13 ± 4/55 و 0/0 ± 0/663 میلی گری/سانتی مترمربع به دست آمد. میانگین مقدار DAP در مدالیته ی CBCT در گروه سنی بزرگسالان به طور تقریبی 9 برابر و در گروه سنی کودکان، به طور تقریبی 12 برابر بیشتر از پانورامیک گزارش شد. همچنین، این مقدار در گروه سنی بزرگسالان به نسبت معنی داری بیشتر از کودکان بود (050/0 > P). نتیجه گیری: به دلیل تابش وسیع تر (تابش مخروطی شکل) و شرایط تابش بالاتر در CBCT نسبت به پانورامیک، مقدار DAP ناشی از این روش به ویژه در کودکان بیشتر بود. بنابراین، توجه کافی از سوی پزشکان در هنگام درخواست CBCT لازم است.

زمینه و هدف کندیل دوشاخه یک آنومالی نادر در مندیبل است که اتیولوژی آن ناشناخته است. بیماران مبتلا به این آنومالی شاید علامت داشته باشند، اما بیشتر بدون علامت بوده و اولین بار به صورت تصادفی در معاینات تصویربرداری روتین تشخیص داده می شود. در سال های اخیر با پیشرفت مدالیته های تصویربرداری، از جمله توموگرافی رایانه ای پرتو مخروطی موارد گزارش شده به شدت افزایش یافته است. این مقاله شامل گزارش تشخیص 2 مورد متفاوت از این آنومالی با استفاده از تکنیک های پانورامیک و توموگرافی رایانه ای پرتو مخروطی است. گزارش مورد اولین مورد، آقایی 35ساله و فاقد هرگونه علایم کلینیکی که جهت معاینات روتین دندان پزشکی کاندیدای دریافت رادیوگرافی پانورامیک بود و به صورت تصادفی در تصویر به دست آمده کندیل دوشاخه یک طرف تشخیص داده شد. مورد دوم، خانمی 40ساله که با شکایت درد در ناحیه مفصل تمپورومندیبولار مراجعه کرده بود. در معاینات کلینیکی و تصویر پانورامیک هیچ گونه ابنورمالیتی در کندیل مشاهده نشد؛ بنابراین برای بررسی بیشتر از بیمار توموگرافی رایانه ای پرتو مخروطی تهیه و در هر 2 سمت وجود کندیل دوشاخه تایید شد. نتیجه گیری به دلیل دقت کمتر تصاویر رادیوگرافی 2 بعدی نظیر پانورامیک در تشخیص آنومالی های مفصل تمپورومندیبولار، جهت بررسی های دقیق تر و تشخیص قطعی استفاده ازتکنیک های 3 بعدی همچون توموگرافی رایانه ای پرتو مخروطی به عنوان استاندارد طلایی، به ویژه در بیماران علامت دار توصیه می شود.

درک هیپوپلازی سینوس ماگزیلاری و انواع سینوازال مرتبط برای موفقیت تشخیصی و درمانی جراحی سینوس و ایمپلنت دندان فک بالا بسیار مهم است. این مقاله به منظور گزارش یک مورد نادر از هیپوپلازی یک طرفه سینوس ماگزیلاری که همراه با جابجایی تحتانی کف اوربیت و بدون درگیری Uncinated Process بود؛ ارایه گردید. خانمی 31 ساله برای انجام رینوپلاستی به بخش جراحی فک، صورت و دهان دانشکده دندانپزشکی بابل مراجعه نمود و هیچ علایمی نداشت. همچنین سابقه بیماری زمینه ای، مادرزادی یا تروما در دوران کودکی و سایر بیماری های استخوانی و ناهنجاری نداشت. توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (Cone Beam Computed Tomography: CBCT) انجام شده، هیپوپلازی سینوس ماگزیلاری سمت چپ، پایین آمدن کف اوربیت و افزایش ضخامت مخاط سینوس را نشان داد. همچنین در فتوگرافی بیمار پایین آمدن کف اوربیت مشاهده شد. تشخیص سینوس هیپوپلاستیک بر اساس تظاهرات بالینی و نمای کرونال CBCT و CT داده شد. از عوارض سینوس هیپوپلاستیک می توان به سردرد مزمن، درد صورت و مشکلات صدا اشاره کرد و گاهی ممکن است بدون علامت باشد. در صورت عدم آگاهی جراح از هیپوپلاستیک بودن سینوس، عوارض جراحی پیچیده تر خواهد شد و حتی از نظر ظاهری ممکن است بعد از جراحی، پایین بودن کف اوربیت بیشتر نمایان شده و بیمار به اشتباه تصور کند که از عوارض جراحی است. بر طبق مطالعه حاضر، CBCT اطلاعات تشخیصی ارزشمندی را در خصوص تنوع آناتومیک و جزییات سینوس هایپوپلاستیک در اختیار می گذارد که به جراح کمک می کند؛ در کنار آگاهی بخشی به بیمار، دید بهتری برای ارایه مناسب ترین طرح درمان برای بیمار در اختیار داشته باشد.

زمینه و هدف: با پردازش تصاویر در توموگرافی کامپیوتری اشعه مخروطی (CBCT)، می توان اطلاعات را بهبود بخشید. هدف مطالعه حاضر، بررسی تاثیر فیلتر پردازش تصویر شارپن در تعیین تحلیل خارجی ناحیه آپیکال ریشه در دندان های تک ریشه ناشی از مجاورت دندان نهفته در تصاویر CBCTبود. روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی، در سطح جانبی ناحیه آپیکال ریشه در 40 عدد دندان کشیده شده سالم، به صورت مصنوعی و با فرز تراش ایجاد شد و دندان ها به 4 گروه کنترل، تحلیل کم، متوسط و زیاد تقسیم شدند. پس از تهیه CBCT دندان ها، نمونه ها با و بدون فیلتر شارپن، پردازش و توسط 2 مشاهده گر بررسی گردیدند. نتایج با استفاده از نرم افزارهای SPSS22 وMedcalc نسخه 14 تجزیه و تحلیل شد. حد معنی داری برای آزمون های آماری 05/0P≤,در نظر گرفته شد. یافته ها: ویژگی (100%) و حساسیت (66%>) برای هر دو حالت بدون فیلتر شارپن و با فیلتر شارپن یا کامل یا بسیار بالا بود. صحت کلی در هر دو حالت بالا بوده (83/0>) و اختلاف معنی دار بین دو صحت کلی مشاهده نشد (05/0>p). تحلیل آماری مشاهده هر دو حالت تصاویر توسط مشاهده گران نشان داد که حساسیت و صحت کلی در گروه های تحلیل متوسط و زیاد از گروه تحلیل کم بسیار بیشتر ولی ویژگی در همه گروه ها برابر 100% بود. نتیجه گیری: تصاویر با فیلتر شارپن قدرت تشخیص را نسبت به تصاویر بدون فیلتر افزایش نداد ولی از آنجایی که افت دقت با این فیلتر مشاهده نشد، می تواند به عنوان یک فیلتر پردازش مورد پذیرش قرار گیرد.

زمینه و هدف: تشخیص آسیب به پالپ ناشی از تحلیل خارجی سرویکال ریشه دارای اهمیت فراوانی در درمان و پیش آگهی دارد، به این دلیل هدف از انجام این مطالعه مقایسه دو سیستم تصویر برداری مختلف، رادیوگرافی دیجیتال با گیرنده های (PSP) Photostimulable Phosphor در سه نمای مختلف افقی و تصاویر توموگرافی با اشعه مخروطی، برای ارزیابی آسیب پالپ در حفره شبیه سازی شده تحلیل خارجی سرویکال ریشه است که در سال 1398در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد انجام شده است. روش بررسی: 40 دندان قدامی فک بالا با ریشه های صاف یا ریشه های مستقیم وارد مطالعه شدند. دندان ها به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند (20 دندان تحلیل خارجی ریشه با اکسپوز پالپ و 20 دندان بدون اکسپوز پالپ). هر نمونه با استفاده از رادیوگرافی دیجیتال Photostimulable phosphor (در 3 زاویه افقی) و سیستم تصاویر توموگرافی با اشعه مخروطی ارزیابی شد و وجود آسیب پالپ بررسی شد. نتایج منفی کاذب و مثبت کاذب در 2 روش تصویر برداری با آزمون نسبت ها ارزیابی شد. یافته ها: در ضایعه پروگزیمال، تصاویر توموگرافی با اشعه مخروطی ارزش اخباری مثبت = 7/85 درصد و ارزش اخباری منفی = 5/89 رصد، رادیوگرافی داخل دهانی دیجیتال ارزش اخباری مثبت = 80 درصد و ارزش اخباری منفی = 80 درصد داشتند. آزمون ratio نشان داد که اختلاف در تشخیص ضایعه پروگزیمال معنی دار نیست (4/0>P). نتیجه گیری: نتایج نشان داد، در تشخیص ضایعه در سطوح پروگزیمال بین دو سیستم تصویر برداری تفاوت معنی داری وجود ندارد.

زمینه و هدف: تحلیل داخلی ریشه در مراحل اولیه ممکن است که نمای رادیوگرافی نداشته باشد. معمولا برای ارزیابی این ضایعه از رادیوگرافی های پری اپیکال داخل دهانی استفاده می شود که یکی از مشکلات بزرگ آن کسب اطلاعات تشخیصی محدود می باشد. با توجه به محدودیت های تکنیک های داخل دهانی در کشف زودرس ضایعات تحلیل داخلی ریشه، در این مطالعه دقت توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی (CBCT) که روشی جدید در ارزیابی فک و صورت است، در مقایسه با رادیوگرافی پری اپیکال در تشخیص این ضایعات مورد ارزیابی قرار گرفت.روش بررسی: 60 دندان پرمولر تک ریشه ای به صورت مزیودیستال برش داده شد و با فرز روند در 30 دندان در نواحی کرونال و اپیکال (به صورت تصادفی) تحلیل داخلی ایجاد شد و 30 دندان باقیمانده به عنوان گروه کنترل منظور شد. دندان ها در آکریل خودپخت مانت شدند. از هر دندان رادیوگرافی پری اپیکال و CBCT گرفته شد. دو متخصص رادیولوژی فک و صورت وجود یا عدم وجود تحلیل در تصاویر پری اپیکال و CBCT از هر دندان را مورد بررسی قرار دادند.یافته ها: CBCT در تمام موارد توافق کامل با واقعیت دارد، اما رادیوگرافی پری اپیکال در برخی موارد خصوصا در ضایعات 1.3 اپیکال ریشه توافق متوسطی با واقعیت داشته و نتایج آن تفاوت معناداری با واقعیت دارد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر به نظر می رسد که خصوصا در نواحی اپیکال، CBCT نسبت به رادیوگرافی پری اپیکال دقت تشخیصی بالاتری در کشف ضایعات تحلیل داخلی ریشه دارا می باشد.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

مقدمه: با توجه به استفاده گسترده از رادیوگرافی پانورامیک مخصوصTMJ توسط دندانپزشکان و متخصصین گوش و حلق و بینی، بررسی دقت این تکنیک در مقایسه با CBCT به عنوان استاندارد طلایی انجام گردید.مواد وروش ها: تعداد 28 بیمار دارای دو تصویر پانورامیک مخصوص TMJ و CBCT از مفاصل TMJ دو طرف وارد مطالعه شدند. موقعیت کندیل در حفره مفصلی در وضعیت دهان بسته در ماگزیمم اینترکاسپیشن براساس اندازه گیری فضاهای فوقانی و خلفی و قدامی مفصل و تغییرات استخوانی کندیل شامل اروزیون، استئوفیت، تحلیل، Ely cyst، Flattening و اسکلروز مورد بررسی قرار گرفت. تصاویر توسط دو نفر رادیولوژیست فک و صورت ارزیابی شد. نهایتا دقت تصاویر پانورامیک اختصاصی TMJ شامل حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت و منفی در ارزیابی هر یک از موارد فوق در مقایسه با CBCT محاسبه گردید.یافته ها: در تشخیص موقعیت کندیل در بعد افقی در وضعیت های قدامی و خلفی تکنیک پانورامیک اختصاصی TMJ در مقایسه با CBCT دارای تفاوت معنی داری بود ( Pبه ترتیب 0.012، 0.007). میزان حساسیت در وضعیت های قدامی و خلفی به ترتیب 50 درصد و 51 درصد، ویژگی به ترتیب 55 درصد و 55 درصد بود. در تشخیص موقعیت کندیل در بعد عمودی فقط در حالت کاهش فضای مفصلی فوقانی تفاوت بین دو تکنیک معنی دار بود (p=0.004) میزان حساسیت در حالت کاهش فضای مفصلی فوقانی 100 درصد و ویژگی برابر 79 درصد بود. در مقایسه دو تکنیک جهت بررسی تغییرات استخوانی، تکنیک پانورامیک اختصاصی TMJ در تشخیص اروزیون ضعیف عمل کرد (حساسیت 29 درصد، ویژگی 95 درصد)، در حالی که در تشخیص استئوفیت و Flattening تفاوت معنی داری بین دو تکنیک دیده نشد.نتیجه گیری: تکنیک پانورامیک اختصاصی مفصل TMJ در مقایسه با CBCT در تشخیص موقعیت کندیل در بعد افقی و عمودی، محدودیت فراوانی دارد و در غربالگری اولیه تغییرات استخوانی برای تشخیص موارد سالم، می تواند تا حدی کمک کننده باشد.

زمینه و هدف: گسترش سینوس فرآیندی فیزیولوژیک است که در سلول های رشدی سینوس های پارانازال اتفاق افتاده و به مرور سبب افزایش حجم آنها می شود که موجب ایجاد چالش هایی در فرآیند کاشت دندان و ایمپلنت می گردد. این مطالعه به منظور ارزیابی مورفومتریک سینوس ماگزیلاری توسط توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی (CBCT) انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی روی تصاویر CBCT 100 فرد (52 مرد و 48 زن) با میانگین سنی 45. 32±17. 41 سال در محدوده سنی 27 تا 63 سال مراجعه کننده به کلینیک رادیولوژی تخصصی دهان و فک و صورت در شهر بابل طی سال 1398 انجام شد. میزان گسترش سینوس ماگزیلاری در نمای پانورامیک لایک بر اساس میزان اکستنشن آن بر حسب اولین دندان در قدام و آخرین دندان در خلف ثبت گردید. در نرم افزار NNT در قسمت ایجاد تصاویر پانورامیک لایک ابتدا در مقاطع اگزیال نقطه شروع سینوس ماگزیلاری از سمت اکلوزال مشخص شد و ابعاد مدیولترالی به فواصل 3 میلی متر بالاتر و 3 میلی متر پایین تر اندازه گیری شد. یافته ها: بیشترین میزان پیشروی سینوس در قدام سمت راست مربوط به مزیال دندان 5 (15 درصد) و بیشترین میزان پیشروی سینوس در قدام سمت چپ مربوط به دیستال دندان 3 (15 درصد) و مزیال دندان 4 (15 درصد) بودند که تفاوت آماری معنی داری نداشتند. بیشترین پیشروی در قدام به تفکیک مربوط به دیستال دندان کانین و مزیال پرمولار اول بود. میانگین پیشروی سینوس در جهت مدیولترال 3 میلی متر بالاتر از کف بینی راست در زنان بیشتر از مردان بود (P<0. 05). جنسیت و سن با پیشروی سینوس ماگزیلاری ارتباط آماری معنی داری نداشتند. نتیجه گیری: پیشروی سینوس ماگزیلاری در راست و چپ و همچنین در مردان و زنان در سنین متفاوت به طور تقریبی برابر بود.

آگاهی نسبت به روند تغییرات حجم حفره بذر میوه خربزه می تواند کمک شایانی به برنامه ریزی مناسب جهت انجام اموری چون کود دهی، آبیاری و غیره در طی فصل رشد میوه نماید. به منظور برآورد حجم حفره بذر میوه خربزه، Cucumis melo L.، دو توده محلی ارزشمند قصری و خاتونی انتخاب شد و تغییرات حفره بذر آن ها در طی فصل رشد، مورد مطالعه قرار گرفت. از روش مقطع نگاری رایانه ای پرتو ایکس به عنوان ابزاری دقیق و غیر مخرب در تعیین اندازه حجم حفره بذر در هر مرحله از آزمایش استفاده شد. اندازه گیری حجم حفره بذر در کنار عوامل درصد مواد جامد محلول، وزن مخصوص، درصد رطوبت گوشت میوه و همچنین مقدار pH در طی سه بازه زمانی 15 روز و 30 روز پس از گلدهی و مرحله رسیدگی کامل میوه انجام شد. نتایج پژوهش همبستگی بین عامل درصد حجم حفره بذر توده قصری با سایر عوامل را نشان داد. از طرفی کلیه عوامل یاد شده تغییرات معنی داری در طی سه بازه زمانی برداشت داشتند، ضمن اینکه این تغییرات تحت تاثیر نوع توده نیز قرار گرفتند، اما رابطه معنی داری بین برهم کنش دو عامل توده و مرحله برداشت مشاهده نشد.